27 i 28 września 2025r odbył się kolejny VII Zjazd Więźniów Politycznych z lat 1982-1983 w Hrubieszowie

Na naszą prośbę Patronat Honorowy nad Zjazdem objął Prezydent Rzeczypospolitej

Polskiej Karol Nawrocki.

Mottem tegorocznego Zjazdu był cytat z Encykliki Contesimus annus św. Jana Pawła II –

„ Demokracja bez wartości łatwo przemienia  się w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm” 

Główne obchody, czyli spotkanie i konferencja, w której głos zabrali zaproszeni przez organizatorów goście odbyły się w skromnej salce Muzeum im. Stanisława Staszica.

Spotkanie rozpoczęło się od przywitania zebranych przez organizatorów: Panią Jadwigę Mazur z Hrubieszowskiej Solidarności i Rafała Kaniewskiego – Prezesa Fundacji Signa Temporum. Pierwszym punktem programu był występ zespołu wokalno-instrumentalnego Lechici z parafii pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Hrubieszowie, którzy zaprezentowali wiązankę pieśni patriotycznych z nieodłącznymi „Murami” Jacka Kaczmarskiego. Występ zespołu stworzył podniosły nastrój, który utrzymał się do końca spotkania.

Kolejnym punktem była prezentacja przez przedstawiciela IPN Oddział w Lublinie pana Marcina Krzysztofika projektu IPN – Archiwum Pełne Pamięci. Projekt ten rozpoczął się w 2017 r. i może  pochwalić się ponad 1500 darowiznami od osób prywatnych i instytucji z kraju i zagranicy. Nasi koledzy – więźniowie polityczni z lat 1982 – 1983 także posiadają dokumenty z tamtych lat, a ich spisane lub zarejestrowane cyfrowo wspomnienia mogą być cennym nabytkiem Archiwum.

Kolejny punkt programu – prelekcja prof. E. Wilkowskiego na temat „ Doświadczenie więźniów politycznych w kształtowaniu pamięci narodowej” przekształciła się w pełen pasji wykład o patriotyzmie i konieczności wychowywania nowych pokoleń w duchu dumy z własnej historii i dokonań pokoleń Polaków walczących o odzyskanie wolności. „Istnieje taki byt jak duch narodu w rozumieniu metafizycznym. Tworzy go przede wszystkim kultura. My jako ludzie Solidarności ponosimy odpowiedzialność za to w jakim wymiarze ideały „Solidarności” są obecne w życiu publicznym” – mówił prof. Wilkowski. My byli więźniowie polityczni możemy swoją postawą i życiem zaświadczyć, że nasze poświęcenie nie poszło na marne, a nasz głos powinien być słyszalny dla polityków i społeczeństwa. Być może wykład stał się inspiracją inicjatywy powołania Związku Więźniów Politycznych z Hrubieszowa, którą poparła na wieczornym spotkaniu przy obiadokolacji i „Rozmowach niedokończonych” większość kolegów.

Następnie o głos poprosił Ks. prałat T. Pajurek – kapelan więźniów w ZK Hrubieszów w latach 1982 i 1983. Mówił m.in. o swojej posłudze kapłańskiej w ZK Hrubieszów i o tym jak to doświadczenie wpłynęło na dalsze lata jego kapłaństwa.

Pani Justyna Wojtiuk, która uświetniając nasz Zjazd przygotowała wystawę wytworów rękodzieła więźniów politycznych wyjaśniła, że eksponaty zostały podarowane przez więźniów, a także pozyskane z magazynu więziennego przekazanego przez ostatniego w PRL naczelnika ZK pana Solaka. Artefakty wykonane jako linoryty na płytkach podłogowych pcv oraz grafiki naniesione na ręczniki więzienne lub elementy podartych prześcieradeł stanowiły wyraz artystycznych ekspresji niektórych naszych kolegów. Kilku uczestników zjazdu rozpoznało odebrane im w czasie „kipiszu” skarby.

Głos zabrała  zaproszona na zjazd  pani Dorota Ragan – wiceprzewodnicząca Stowarzyszenia Osób Internowanych, Represjonowanych i Działaczy Opozycji Antykomunistycznej „Contra” skupiającego głównie kobiety internowane w czasie stanu wojennego w Gołdapi. Mówiła m.in. o potrzebie dokumentowania doświadczeń byłych więźniów politycznych.

Kolejnym punktem programu było przedstawienie zebranym procedury technicznej wydania własnych wspomnień w postaci książki. Swoimi doświadczeniami podzielili się kolega Krzysztof Bińkowski („Tylko Jeden Rok”)  i Edward Kędziorski („Jeden z Dziesięciu Milionów”). Zaoferowali pomoc każdemu kto zmobilizuje się i doprowadzi do spisania lub zarejestrowania na cyfrowym nośniku swoich wspomnień z lat 80 – tych. Dalsze przygotowania aż do wydrukowania publikacji/książki mogą być prowadzone z pomocą doświadczonych już w tym działaniu kolegów. Swoją pomoc zaoferowała też Fundacja Signa Temporum, która jest wydawcą dwóch książek.

Ponadprogramowym wydarzeniem było wręczenie przez prezesa Stowarzyszenia Weteranów Solidarności Ursus Romana Bielańskiego nagrody zwycięzcy konkursu „Solidarność i jej rola w dzisiejszym świecie”. Został nim Krystian Mikita – uczeń I LO im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie (https://www.facebook.com/krystian.mikita.5).

Po zakończeniu spotkania w Muzeum uczestnicy i zaproszeni goście udali się na obiadokolację             (Rozmowy Niedokończone) do Hotelu „Szałas”, w którym większość uczestników była także zakwaterowana. Tam już w luźnej atmosferze trwały rozmowy także o przyszłości naszych zjazdów. Pomysł podjęcia próby zorganizowania się w Związek Więźniów Politycznych z Hrubieszowa wysunięty przez Jerzego Kaniewskiego – więźnia politycznego związanego z Fundacją Signa Temporum organizatorem poprzedniego i obecnego Zjazdu zyskał akceptację kolegów. Powstała lista członków Komitetu Założycielskiego, który zajmie się przygotowaniem do rejestracji stowarzyszenia pod nazwą Związek Więźniów Politycznych z Hrubieszowa.

Nazajutrz, w niedzielę 28 września br. o godz. 10.00 uczestnicy Zjazdu udali się do kościoła pod wezwaniem Św. Mikołaja na mszę św. w intencji Ojczyzny koncelebrowaną przez tutejszego proboszcza i ks. Tadeusza Pajurka, który wygłosił homilię. Pani Jadwiga Mazur przygotowała jedną z modlitw: „Być wolnym to znaczy umieć siebie podporządkować prawdzie! W 45 rocznicę powstania Solidarności módlmy się za Ojczyznę, wszystkich „niepokornych”, więźniów politycznych stanu wojennego, ludzi dobrej woli, którzy w życiu dochowali wierności sobie, Bogu i Ojczyźnie. Ciebie prosimy….”. Po mszy uczestnicy Zjazdu udali się pod mury więzienia, gdzie przed tablicą upamiętniającą nasz pobyt w tym Zakładzie Karnym w latach 1982 i 1983 złożyliśmy wiązanki kwiatów, a następnie zrobiliśmy pamiątkowe fotografie. Oznaczało to zakończenie Zjazdu.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•