Polityczni z Hrubieszowa
czyli więźniowie polityczni z lat 1982 i 1983 przebywający dłużej lub
krócej w Zakładzie Karnym HRUBIESZÓW skazani głównie z Dekretu o Stanie
Wojennym.
Nie istnieje dotąd ostateczna, pełna , zweryfikowana lista więźniów z
tego okresu odbywająca karę w ZK Hrubieszów. Najprawdopodobniej ponad
200 osób przebywało w celach tego więzienia i oczekując na uwolnienie
walczyło różnymi metodami o status więźnia politycznego.
Dokładny opis warunków w jakich przebywali w tym i jeszcze wielu innych
Zakładach Karnych sami skazani opisali w książce „WIĘŹNIOWIE POLITYCZNI
W PRL 1981 – 1983. Zakład karny w Hrubieszowie i inne”. Raport z walki o
status więźnia politycznego w PRL – Zeszyty Centrum Dokumentacji i
Analiz, Warszawa 1984, f. 15 x 21,5cm, s. [1], 105,
Zachowało się kilka fotografii wykonanych przez Zbyszka Liberę w
wielkiej konspiracji z narażeniem się na srogą karę za posiadanie
aparatu fotograficznego i jego konfiskatę.
Ogólny widok ZK już po rozbudowie po 1989r.Pawilon politycznych w głębi
z prawej strony. Z okien na zachód patrzyliśmy na Hrubieszów, od strony
wschodniej podobno widać było granicę z ZSRR. Gdzie nas obiecywali
wywieść jak będziemy nadal niegrzeczni.
W więzieniu objawiły się różne talenty artystyczne. Popularnym wytwarzanym gadżetem
stały się „pieczątki” – czyli linoryty, które potrafili wycinać nieliczni a cała reszta pracowicie je odbijała, wykorzystując umiejętności nabyte w podziemnych drukarniach. Często zarywając noce, aby przekazać tak wyprodukowany „fajans” rodzinom na najbliższym „widzeniu”.
Były też wytwory bardziej użytkowe jak choćby
legitymacje
lub czapki konfederatów z wojny secesyjnej USA , które
szyli Zbyszek Libera i Marek Łada z brezentowych
podkładów pod więzienne materace.
Inne wyroby ręczniki ostemplowane naszymi pieczątkami lub
różne rzeźby z kawałków mydła lub
przeżutego czarnego chleba okazały się mało
trwałe, nieporęczne lub za duże do dłuższego
przechowania.
Największe zasoby tych artefaktów posiada
niewątpliwie Muzeum w Hrubieszowie i z pewnością
jest to najlepszy adres do przekazania jeśli ktoś jeszcze
posiada takie pamiątki.